Vappu: 1 Maja po Fińsku

I stało się. Właśnie dzisiaj, 7 maja 2013 na łamach admiring-diversity pojawił się pierwszy gościnny wpis! 🙂 Zapraszam serdecznie do lektury relacji pewnego korespondenta z Finlandii…

Historia Święta

Święto to obchodzono jeszcze za czasów pogańskich, zwane było również Dniem Majowym. Podczas chrystianizacji Europy owo święto, podobnie jak inne pogańskie święta (obecnie Boże Narodzenie, Wielkanoc i Wszystkich Świętych), zostało przekształcone. Nazwa Vappu oznacza Noc Walpurgi, od Świętej Walpurgi, misjonarki Angielskiej kanonizowanej pierwszego maja osiemset siedemdziesiątego roku. W Finlandii Noc Świętej Walpurgi jest jednym z czterech najhuczniej obchodzonych świąt, inne to: Wigilia, Sylwester i Nocy Kupały.

Noc Walpurgi obchodzona jest też w wielu innych krajach: Estonii, Szwecji, Niemczech, Holandii i Czechach. Czeskie święto nazywa się čarodějnice od palenia czarownic. Do dziś pali się słomiano-szmaciane czarownice lub same miotły. Rytuał ten ma na zawsze odegnać zimę.

W Polsce 1 Maja kojarzy się z Międzynarodowym Dniem Solidarności Ludzi Pracy. Nałożenie się obu tych świąt nie było celowe. W USA, w którym zrodziło się Święto Pracy, 1 Maja był dniem odnawiania i przedłużania kontraktów, jak również i strajków. W 1886 roku, w Chicago policja strzelała do demonstrujących, zginęło czterech robotników. Święto upamiętnia to smutne zajście.

Vappu dziś

Współczesne obchody Vappu mają charakter imprezy studenckiej podobnej do naszych Juwenaliów z tą różnicą, że w Finlandii świętują wszyscy, a wiek determinuje jedynie intensywność zabawy. Podobnie jak w przypadku pozostałych hucznych Fińskich świąt obchody Vappu skoncentrowane są w wigilię, to jest 30 kwietnia. Impreza zaczyna się po południu. Miasta pełne są młodzieży w charakterystycznych strojach. Alkohol leje się strumieniami: dominują wina musujące i sima, czyli domowej roboty miód pitny o niskiej zawartości alkoholu. O godzinie 18.00 następuje punkt kulminacyjny, w którym to Helsiński pomnik nagiej kobiety Havis Amanda zostaje ubrany w studencką czapkę. W innych miastach pomniki również dostają swoje czapy. Ponadto, w Helsinkach podczas Vappu wydawane są naprzemiennie co dwa lata czasopisma z rubasznym humorem: Äpy i Julkku.

Pierwszego maja obchody mają o wiele spokojniejszy charakter. Wszyscy mieszkańcy Helsinek gromadzą się w parkach biesiadując i popijając alkohol. Najbardziej tłoczno jest w pobliżu obserwatorium astronomicznego Ursa w parku Kaivopuisto. Można tam spotkać ludzi popijających szampana z kieliszków (których zawartość jest regularnie uzupełniana), jak również grupy siedzące przy koszach piknikowych czy też suto zastawionych stołach. W Finlandii picie alkoholu w miejscach publicznych jest legalne za wyjątkiem niektórych dużych miast. Podczas Vappu zakazy te nie obowiązują nigdzie. Pomimo dość niskich temperatur (czasem pada nawet śnieg) tłumy ustawiają się do budek z lodami. Można też skorzystać z mobilnej sauny. Podczas Vappu nic nie powinno nas zaskoczyć. Spotkamy starsze panie spacerujące z kieliszkiem w dłoni i szampanem wystającym z torebki. Siwych panów w studenckich czapkach, których stan świadczy o kilkudziesięciu odbytych Vappu. Na ulice wyjeżdżają zabytkowe samochody. Sezon motocyklowy zostaje otwarty.

Havis Amanda
Nawet Havis Amanda przebiera się na Vappu

Niepowtarzalny klimat Vappu najlepiej określił pewien dojrzały pan który tłumaczył mi fenomen tego dnia: „To dzień w którym możesz wyjść, napić się z kumplami na świeżym powietrzu. Żona nie marudzi, dzieci nie płaczą. To dzień wyjątkowy i zdecydowanie nie jak Święta”.

Strój

Studencka czapka

Podobna do czapki marynarskiej – każdy uniwersytet ma swój unikalny model, niektóre wzbogacone są w pompon. Więcej informacji tutaj.

Czapki na Vappu
Wspomniane wyżej czapki

Studencki kombinezon

Podobny do roboczego, ozdobiony setkami naszywek, kolor mapuje się na kierunek studiów. Tradycja wywodzi się ze Szwecji, gdzie studenci szli imprezować wprost z laboratoriów w kombinezonach i fartuchach. Szybko odkryli, że stroje te są odporne na imprezowe zabrudzenia.

Kombinezony na Vappu
Kolorowe kombinezony fińskich studentów

Gadżety

Peruki, plastikowe kieliszki przypinane na karabińczyk do pasa, plastikowa broń biała, balony, serpentyny i co komu jeszcze przyjdzie do głowy.

Jedzenie i picie

Sima

Miód pitny domowej roboty, zawartość alkoholu poniżej 1%, lekko gazowana, w smaku przypomina nieco sfermentowaną oranżadę. Dostępne są wersje uboższe, gdzie miód zastępuje się cukrem oraz wersje komercyjne dostępne w sklepach.

Tippaleipä

Ciastko z ciasta naleśnikowego smażone na głębokim tłuszczu, oprószone cukrem pudrem. Gotowe ciasto wyciska się na rozgrzany tłuszcz przez obcięty róg worka foliowego lub ze specjalnego urządzenia – dlatego wyglądem przypomina gruby, poskręcany makaron.

Pączki

Specjalna wersja pączków: są mniejsze, mocno korzenne i bez nadzienia.

Autor: mój ukochany Mąż Jakub


Źródła:

Przepisy:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *