Fiński socjal – świadczenia rodzinne

Swoim obywatelom i stałym rezydentom Finlandia oferuje wiele świadczeń socjalnych na każdym etapie życia. Zarządzaniem świadczeniami i komunikacją z podmiotami, które zezwalają na ich wypłatę zajmuje się Kela. Przygoda z Kela, czyli fińskim urzędem ds. socjalnych, zaczyna się niedługo po zarejestrowaniu się jako rezydent Finlandii. Po dokonaniu rejestracji należy udać się do Kela i złożyć wniosek o wydanie tzw. Kela Card, która uprawnia do świadczeń, w tym: opieki zdrowotnej, emerytur, pomocy studenckiej, świadczeń rodzinnych, zapomóg, itp.

Niniejszy wpis pełni funkcję informacyjną, jest oparty na danych z 2013 r. i informacji z oficjalnej strony Kela na rok 2014.. Z tego powodu powinien służyć li tylko i wyłącznie celom orientacyjnym. Ze względu na dynamicznie zmieniające się prawo i coroczną rewaloryzację stawek Kela nie publikuje już informatora odnośnie wysokości świadczeń i zasad ich otrzymywania. Z tego powodu ostatecznych i szczegółowych informacji należy szukać na stronie internetowej Kela, a przede wszystkim w oddziałach urzędu (można również dzwonić i wysyłać e-maile z zapytaniami w języku angielskim).

Benefity dla rodzin z dziećmi

Rodziny z dziećmi uprawnione są do następujących świadczeń:

  • specjalne świadczenie macierzyńskie,
  • grant macierzyński,
  • świadczenia macierzyńskie/ojcowskie wynikające z narodzin dziecka lub rodzicielskie wynikające z adopcji,
  • świadczenie opiekuńcze na dziecko poniżej 3 roku życia,
  • dofinansowanie płatnej opieki nad dzieckiem poniżej lat 3,
  • świadczenie dla rodziców dziecka poniżej 17 roku życia,
  • świadczenie na chore dziecko,
  • pomoc dla opiekuna wspierającego,
  • pomoc dla niepełnosprawnych dzieci,
  • świadczenie alimentacyjne,
  • grant adopcyjny.

Specjalne świadczenie macierzyńskie

Kobiety, które są w ciąży i pracują w trudnych warunkach, przez co zmuszone są do rezygnacji z pracy w okresie ciąży, uprawnione są do specjalnego świadczenia macierzyńskiego. Przez trudne warunki pracy rozumie się sytuacje, w których przyszła mama wystawiona jest na działanie substancji chemicznych lub promieniotwórczych, chorób zakaźnych plus nie jest możliwym uniknięcie ich oddziaływania oraz pracodawca nie jest w stanie zorganizować ciężarnej innej, bezpiecznej pracy. Świadczenie nie umniejsza ani nie wyklucza zasiłku macierzyńskiego. Może skończyć się przed urlopem macierzyńskim w momencie ustania kontraktu lub jeśli pracodawca zorganizuje bezpieczne warunki pracy. W trakcie pobierania świadczenia nie można świadczyć pracy zarobkowej dla innego pracodawcy. Świadczenie może też być przyznane przyszłej mamie w przypadku zagrożonej ciąży mnogiej. Minimalną kwotą świadczenia jest 23,92 euro na dzień roboczy.

Co skrywa w sobie fiński grant macierzyński?

W ramach grantu macierzyńskiego kobieta będąca w ciąży powyżej 154 dni (po przedstawieniu odpowiedniego dokumentu lekarskiego) uprawniona jest do otrzymania paczki z akcesoriami dla dziecka lub jej równowartości, czyli 140 euro. W przypadku ciąż mnogich liczba przyznawanych grantów wzrasta. Dla bliźniąt są to trzy granty, sześć dla trojaczków. Jeżeli kobieta otrzymuje kilka grantów, to może część z nich zostawić, a za pozostałą wziąć wartość pieniężną w dowolnej kombinacji. Do grantu są również uprawnieni rodzice adopcyjni. W 2014 roku w skład paczki wchodziły:

  • kombinezon zimowy plus grube zimowe rękawiczki i zimowe skarpetki,
  • śpiwór,
  • kombinezon wiosenno-jesienny,
  • kombinezon wełniany,
  • wełniana czapka,
  • czapka bawełniana,
  • czapka a la kominiarka,
  • rajstopy (1 szt.), skarpetki (2 szt.), rękawiczki (2 szt.),
  • body ze śpioszkami (2 szt.),
  • body (5 szt.),
  • śpioszki (3 szt.),
  • legginsy ze stópkami (2 szt.),
  • legginsy (2 szt.),
  • kombinezon bawełniany (2 szt.),
  • materac, poszewka na materac, prześcieradło, kocyk, poszewka,
  • ręcznik kąpielowy, nożyczki do paznokci, szczoteczka do zębów, szczotka do włosów, krem, termometr do pomiaru temperatury wody,
  • wielorazowa pieluszka, pieluszki tetrowe (2 szt.), wkładki laktacyjne, ręczniki sanitarne (10 szt.), prezerwatywy,
  • śliniaczek (2 szt.),
  • książeczka, zabawka (np. grzechotka czy gryzak),
  • pudełko, którego można użyć jako łóżeczka.
fińska wyprawka
fińskie becikowe
Fińska wyprawka dla niemowlęcia kiedyś i dziś 🙂 (źródła obrazków: anhandchris.com / kela.fi)

O świadczeniu macierzyńskim, ojcowskim i rodzicielskim

Do świadczenia macierzyńskiego prawo uzyskują kobiety, które w ciąży są przynajmniej 154 dni i przynajmniej od 180 dni znajdują się pod opieką fińskiego systemu socjalnego. Urlop macierzyński można rozpocząć najwcześniej 50 dni przed terminem narodzin dziecka, a najpóźniej 30 dni. Kela płaci świadczenia macierzyńskie przez 105 dni. Ich wysokość zależy od opodatkowanych dochodów (nie tylko zarobków), lecz podstawowa wartość świadczenia to 23,92 euro na dzień roboczy (od poniedziałku do soboty z wyłączeniem świąt państwowych).

Płatny urlop ojcowski trwa w Finlandii maksymalnie 54 dni robocze na dziecko. Można go brać maksymalnie w 4 częściach, nawet po płatnym urlopie rodzicielskim, ale nie później niż do ukończenia przez dziecko 2 roku życia. Ojciec jest uprawniony do odbioru dni urlopowych jeżeli mieszka wraz z rodziną lub zmuszony jest mieszkać w innym miejscu z powodu charakteru pracy, ale więzi rodzinne są zachowane. Drugim kryterium jest przynależność do systemu socjalnego Finlandii przynajmniej przez 180 dni przed terminem narodzin dziecka. Dziwnym wydaje mi się reguła, że ojciec może korzystać z urlopu ojcowskiego w tym samym czasie, co matka z macierzyńskiego tylko przez 18 dni roboczych. Prawo do urlopu ojcowskiego mają również rodzice bez względu na płeć i stan cywilny, którzy przysposobią dziecko swojego partnera.

Po urlopie macierzyńskim rodzice uprawnieni są do wzięcia płatnego urlopu rodzicielskiego trwającego maksymalnie 158 dni. Urlop przysługuje jednemu rodzicowi w danym czasie i mogą go podzielić w sumie na 4 części, podczas których jeden z rodziców pozostaje w domu. Każda z tych części nie może być krótsza niż 12 dni roboczych. Jedyną sytuacją, kiedy rodzice mogą być razem podczas urlopu rodzicielskiego, jest ciąża mnoga. Wtedy przysługuje im dodatkowe 60 dni urlopu na każde kolejne dziecko, które mogą wykorzystać w trakcie urlopu rodzicielskiego lub po nim. Oboje rodzice mogą równocześnie korzystać z częściowego urlopu rodzicielskiego, jeżeli równocześnie pracują na niepełen etat spowodowany redukcją godzin z ich własnej inicjatywy oraz otrzymują 40-60% swojego pełnoetatowego wynagrodzenia.

Wsparcie opieki nad dzieckiem poniżej 3 roku życia

Jeżeli po urlopie rodzicielskim jedno z rodziców decyduje się na pozostanie w domu i osobistą opiekę nad dzieckiem, może ubiegać się o świadczenie opiekuńcze. Świadczenie to także przysługuje rodzinie w momencie, kiedy dzieckiem opiekuje się inna osoba z rodziny (np. dziadkowie). Ważnym jest, aby rodzice mieszkali razem z dzieckiem – w przeciwnym wypadu nie są uprawnieni do otrzymywania świadczenia. Świadczenie składa się z dwóch części: świadczenia podstawowego (niezależnego od dochodów) oraz dopłaty opiekuńczej (zależnej od dochodu). Maksymalna kwota dopłaty opiekuńczej to 180,17 euro i przyznawana jest ona jedynie na jedno dziecko. Rodzice adopcyjni także mogą otrzymywać niniejsze świadczenie, ale na nieco innych zasadach. Reguły przyznawania świadczenia są dość skomplikowane, ponieważ otrzymywanie niektórych benefitów z Kela wyklucza możliwość przyznania świadczenia opiekuńczego. Wysokość miesięcznego świadczenia podstawowego jest następująca:

  • 341,06 euro na jedno dziecko poniżej 3 roku życia,
  • 102,11 euro na każde kolejne dziecko poniżej 3 roku życia,
  • 65,61 euro na każde dziecko powyżej 3 roku życia, ale nie będące w wieku szkolnym (gdy dziecko posiada rodzeństwo poniżej 3 roku życia, na które przyznano świadczenie).

Jeżeli rodzice nie mają możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem, tudzież powierzenia jej innym członkom rodziny, mogą zgłosić się do Kela po dofinansowanie płatnej opieki nad dzieckiem. Dofinansowaniu podlega zarówno prywatny i publiczny żłobek, jak i niania (bez względu na to, czy jest zatrudniana bezpośrednio przez rodziców, czy przez agencję). Jeśli niania zatrudniana jest przez kilka rodzin jednocześnie, rodzice zobowiązani są do ustalenia, kto opłaca nianię. Rodzina opłacająca nianię jest uprawniona do dofinansowania. Tutaj także mamy do czynienia ze świadczeniem składającym się z dwóch części. Maksymalna kwota dopłaty to 146,02 euro miesięcznie. Wysokość podstawowego świadczenia to 173,64 miesięcznie na dziecko poniżej 3 roku życia i 63,89 na dziecko nie będące w wieku szkolnym (gdy dziecko posiada rodzeństwo poniżej 3 roku życia, na które przyznano świadczenie).

pomoc socjalna dla rodzin w Finlandii
Rodzina dla Finów jest bardzo ważna. Stąd też państwo wspiera ją na wiele różnych sposobów. (źródło obrazka: LJoy2014 na flickr.com)

Stałe świadczenia na dziecko do 17 roku życia

Do 17 roku życia swojego potomka, rodzice otrzymują świadczenie na dziecko. Wysokość miesięcznego świadczenia zależy od liczby dzieci w rodzinie i jest następująca:

  • pierwsze dziecko: 104,19 euro,
  • drugie dziecko: 115,13 euro,
  • trzecie dziecko: 146,91 euro,
  • czwarte dziecko: 168,27 euro,
  • piąte i kolejne: 189,63 euro,
  • dodatkowa dopłata dla samotnego rodzica: 48,55 euro/dziecko.

Pomoc społeczna dla rodzin chorych i niepełnosprawnych dzieci

Fińscy rodzice mają do swojej dyspozycji 4 pełnopłatne dni w roku, podczas których mogą opiekować się chorym dzieckiem poniżej 10 roku życia. Jeżeli jednak dziecko jest poważnie chore (przebywa w szpitalu lub klinice, wymaga rehabilitacji czy treningu adaptacyjnego, przebywa w domu jako część leczenia szpitalnego), to rodzice mogą złożyć wniosek o przyznanie świadczenia na chore dziecko. Świadczenie przysługuje także w przypadku adopcji, przysposobienia, a nawet uczestniczenia w rehabilitacji dziecka nieprzysposobionego pod warunkiem, że uprawniony nie może z tego powodu wykonywać pracy i przebywa z tego powodu na bezpłatnym urlopie. Najniższe świadczenie wynosi 23,92 euro na dzień roboczy. Maksymalny czas wypłacania świadczenia to 60 dni roboczych na dziecko w roku. W szczególnych przypadkach podpartych zaleceniem lekarskim czas ten może zostać wydłużony do 90 dni. Świadczenie nie przysługuje osobom otrzymującym zasiłek dla bezrobotnych.

Jeżeli stan dziecka jest bardzo ciężki, a rodzice zmuszeni są wrócić do pracy, potomkiem może zająć się krewny. Na podstawie nieformalnej umowy z magistratem o opiece wspierającej krewny otrzymuje minimum 310,44 euro miesięcznie za opiekę nad dzieckiem. Umowa taka zawiera szczegółowy plan opieki i wszelkich niezbędnych kroków prowadzących do usprawnienia życia dziecka, powrotu do zdrowia lub nauki samodzielności. Gdy długotrwała opieka wspierająca powoduje, że opiekun nie może pracować, minimalna wysokość świadczenia to 600 euro miesięcznie. Wspomniane świadczenie nie jest uznawane jako praca, ale płacone są od niego składki emerytalne.

Dziecko niepełnosprawne uprawnione jest do szeregu instrumentów pomocy, które mają usprawnić jego życie codzienne i pomóc w osiągnięciu niezależności. W razie konieczności dojazdu do innego miejsca w celu wykonania skomplikowanej operacji, której nie oferuje lokalny szpital, Kela oferuje dopłaty do kosztów podróży i noclegów dla rodziców/opiekunów. W ofercie Kela znajdują się także zajęcia rehabilitacyjne indywidualne (w domu lub w ośrodku) i grupowe, medyczne i adaptacyjne, psychoterapie, itp. Kela wspiera też młodzież, która potrzebuje specjalistycznych urządzeń do wkroczenia na rynek pracy (jak komputer, czytnik Braile’a).

Dopłaty do niskiej kwoty alimentów i świadczenie alimentacyjne

Przyznawanie alimentów na dziecko odbywa się w Finlandii tak samo, jak w Polsce: na drodze ugody lub poprzez wyrok sądu. Zdarza się jednak, że rodzic mający płacić alimenty nie jest w stanie płacić całej kwoty lub jego sytuacja życiowa nie pozwala na wypłatę jakichkolwiek alimentów. Wtedy Kela dopłaca do alimentów lub wypłaca świadczenie alimentacyjne. Bez ugody lub decyzji sądu świadczenia nie są wypłacane. To samo dzieje się w przypadku, gdy dziecko żyje z rodzicem mającym płacić alimenty lub ten rodzic umarł, a także gdy dziecko osiąga przychód w wysokości przynajmniej 758,80 euro miesięcznie przez okres 6 miesięcy lub ponad 1084 euro miesięcznie, jeśli żyje samodzielnie. Pełna wysokość dopłaty to 153,63 euro miesięcznie. W sytuacji, gdy rodzic nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego, Kela wypłaca pełną wartość przyznanych alimentów rodzinie zasądzone/uzgodnione alimenty po ściągnięciu ich od zobowiązanego rodzica. Bywa, że brak wpływu alimentów spowodowany jest sytuacją losową (choroba, bezrobocie). Wtedy rodzic zobowiązany do zapłaty może zwrócić się z wnioskiem do Kela o umorzenie długu alimentacyjnego. Umorzenie go nie oznacza, że rodzic z dziećmi przestanie otrzymywać alimenty za okres niezdolności do zapłaty byłego małżonka.

O grancie dla rodziców adopcyjnych

Z reguły rodzice adopcyjni uprawnieni są do tych samych benefitów, co rodzice naturalni. Jednakże w przypadku, gdy rodzice decydują się na adopcję dziecka z zagranicy Kela oferuje grant adopcyjny na pokrycie kosztów adopcji dziecka z uwzględnieniem: tłumaczenia dokumentów, kosztów podróży i zakwaterowania, koszty agencji adopcyjnej i ośrodka adopcyjnego, koszty administracyjne. W przypadku adopcji kilku dzieci w tym samym czasie, grant na każde kolejne dziecko zwiększa się o 30%. Wysokości grantów:

  • Estonia – 1900 euro,
  • Afryka Południowa, Kenia, Chiny i Kolumbia – 4500 euro,
  • Filipiny, Etiopia, Rosja – 3800 euro,
  • pozostałe kraje – 3000 euro.

Źródło: kela.fi


Inne wpisy w tej tematyce:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *