Zanim przejdę do konkretnych opowieści, wyjaśnię kilka kwestii słowem wstępu.
Indianie przez długi czas, nie posiadali pisma. W związku z tym swoje ludowe podania przekazywali z ust do ust. Wszystkie mity zostały zebrane i utrwalone w źródłach pisanych dzięki ciężkiej pracy amerykańskich antropologów i indiańskich tłumaczy. Przez to, że mity przekazywane były z pokolenia na pokolenie przy pomocy mowy, do czasów ich spisania dotrwał tylko szkielet każdej z mitologicznych opowieści. Z czasem, gdy Indianie nauczyli się pisać, samodzielnie zaczęli archiwizować swoją mitologię.
Nie zdziwcie się także, że wiele z indiańskich mitów nie posiada takiej budowy, jak tradycyjne opowieści europejskie, przykładowo: brakuje im morału czy nie są podzielone na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Również, gdy rdzenni mieszkańcy Ameryki opowiadają swoje historie, zaczynają od dowolnie wybranego miejsca, bez respektowania tak naturalnej dla Europejczyka sztywnej kolejności wydarzeń.
Okazuje się jednak, że przekaz ustny oraz brak chronologii mogą być zaletą. Wielu Indian podczas snucia opowieści dodawało swoją własną interpretację dla wydarzeń, cech charakteru, postaci, aby lepiej dotrzeć do swych słuchaczy. Oczywiście, rodzi to także mnogość opowieści o tym samym sercu. Przywodzi to na myśl mitologię japońską, która, pomimo że została spisana o wiele wcześniej, także posiada wiele wersji jednego mitu.
Indianie używają w swoich mitach tzw. tricksterów, czyli postaci, które łamią zasady, dbają o powtarzanie się cyklu tworzenia i niszczenia, podważają autorytety, nie znają dobra i zła choć odpowiedzialne są za oba, często przyjmują postać zwierzęcia. Przy ich pomocy tłumaczy się, dlaczego stworzony świat nie jest doskonały, choć przewidywał to plan jego stworzenia.
Również, przedstawiając tutaj mity będę odnosiła się jedynie do określenia kontynentu, gdyż obszary kulturowe niektórych plemion potrafią rozciągać się od Texasu do północnych granic Kanady. Jednakże, będę informować, z którego obszaru kulturowego dana opowieść pochodzi. Mitologia została podzielona na dziewięć obszarów kulturowych, które również pokrótce zostaną tu przybliżone.
Źródła:
- Evelyn Wolfson – American Indian mythology
- Paul Radin – The Trickster, a study in American Indian mythology
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Trickster